مدل OSI چیست؟
مدل OSI مخفف عبارت open system Interconnection است. این مدل مفهومی داراری هفت لایه می‌باشد و هر لایه وظایف مختص به خود را دارد طوری که مستقل از لایه پایینی و بالایی کار میکند. سیستم های رایانه ای از این مدل برای برقراری ارتباط از طریق شبکه استفاده می‌کنند. همچنین این مدل نحوه انتقال اطلاعات در شبکه را تشریح میکند.
در گذشته سازندگان ابزار های شبکه، هر کدام مدل شبکه ای مختص به خود را برای محصولات خود ایجاد می‌کردند. در این صورت فقط محصولات یک شرکت با مدل شبکه‌ای یکسان می‌توانستند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. و در مقابل آن، محصولات با سازندگان متفاوت که دارای مدل های شبکه ای مختلف بودند امکان ارتباط نداشتند. از این رو در اوایل دهه 1980 میلادی، شرکت های رایانه ای و مخابراتی، مدل مفهومی OSI را به عنوان استاندارد تعریف و اتخاذ کردند تا همه شبکه ها با هر سازنده ای بتوانند از طریق اینترنت با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
هرچند دیگر اینترنت امروزی مبتنی بر مدل OSI نیست بلکه بر اساس مدل ساده تری به نام TCP/IP است. اما با این حال، مدل OSI برای تجسم و برقراری ارتباط و نحوه ی کار کردن شبکه و همچنین به جداسازی و عیب یابی مشکلات شبکه کمک میکند.
در ادامه به معرفی و توضیح لایه های شبکه از بالا به پایین می پردازیم:
لایه 7 کاربرد (application)
این لایه رابط کاربری ما می‌باشد، به زبان ساده تر وظیفه این لایه برقراری ارتباط با کاربر می‌باشد. لایه application توسط نرم افزار هایی نظیر مرورگر های وب و اپلیکیشن ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این لایه با پروتکل ها از جمله پروتکل انتقال متن (HTTP) و پروتکل انتقال پرونده(FTP) ، پروتکل دفتر پست(POP) ، پروتکل انتقال نامه ساده(SMTP)و سیستم نام دامنه (DNS) کار میکند.
لایه 6 ارائه یا نمایش (Presentation)
این لایه داده ها را برای لایه application آماده میکند و یا داده های منتقل شده از لایه application را گرفته و آن را به لایه session می‌فرستد. در هر صورت وظیفه این لایه فشرده سازی، رمزگذاری و یا رمزگشایی و همچنین تبدیل اطلاعات می‌باشد.
لایه 5 نشست یا جلسه (session)
این لایه کانال های ارتباطی را ایجاد میکند که به آن session یا جلسه می‌گوییم. وظیفه این لایه ایجاد کردن یا باز کردن یک ارتباط، همچنین نگهداری و پایان دادن به آن ارتباط است. از آنجایی که این لایه وظیفه نگهداری و حفظ session ارتباطی بین فرستنده و گیرنده را بر عهده دارد اگر این ارتباط قطع شود شروع مجدد ارتباط را از آخرین انتقال داده از سر می‌گیرد.
لایه 4 انتقال (Transport)
این لایه کنترل جریان انتقال داده را انجام می‌دهد، بدین صورت که سرعت داده ها را متناسب با سرعت اتصال دستگاه دریافت کننده تنظیم میکند. همچنین میزان داده ها را مورد برسی قرار می‌دهد. اگر داده ها بزرگتر باشند آن ها را قطعه قطعه میکند که به آن segment می‌گوییم تا در شبکه به درستی منتقل شوند.
این لایه برای اینکه داده ها در شبکه به درستی منتقل شوند اطلاعات را به ترتیب و به صورت شماره های پست سر هم ارسال میکند تا بسته های اطلاعاتی پشت سرهم خوانده شوند. زیرا در این لایه دقت بسیار مهم است.
لایه 3 شبکه (network)
در این لایه ما یک مکانیزم آدرس دهی لایه سه داریم که فاکتر یا پارامتری به نام IP است. در این لایه بروی بسته های اطلاعاتی ، آدرس IP مبدا و مقصد قرار گرفته می شود تا فرایند مسیریابی به درستی انجام شود. این لایه که فرآیند مسیریابی یا Routing را بر عهده دارد از آدرس هایIP شبکه ها برای هدایت بسته ها به یک پورت مقصد استفاده میکند.
لایه 2 پیوند داده ها (Datalink)
این لایه انتقال داده از پورت به پورت را فراهم میکند. در این لایه بسته ها به قطعاتی تقسیم می‌شوند که به آنها Frame می‌گویند. همچنین در این لایه میتوان جریان داده ها و خطا ها را مدیریت کرد. این لایه دارای دو زیر لایه فرعی به نام Media Access Control (MAC) و Logical Link Control (LLC) دارد. همچنین اکثر Switch ها رد این لایه کار می‌کنند.
لایه 1 فیزیکی (Physical)
این لایه که وظیفه انتقال را بر عهده دارد شامل تجهیزات فیزیکی انتقال داده ها مانند سوئیچ ها و کابل ها است. به طور مثال وقتی دو کابل به هم وصل می‌شوند در واقع لایه های فیزیکی به هم وصل شده اند. بسته های اطلاعاتی در این لایه BIT نام دارند که به صورت صفر و یک هستند.
